SATI Beyond The Bunch 4th Quarter 2024

BASIESE BEGINSELS VAN BLAASPOOTJIES Blaaspootjies veroorsaak ekonomiese skade in alle Suid-Afrikaanse tafeldruifproduksieareas. Hierdie artikel beskryf blaaspootjiebiologie en die verskillende soorte skade wat vir produsente hoofbrekens gee. DEUR ANNA MOUTON

buisvormige ovipositor het waarmee hulle eiers op die plantoppervlak plaas (Figuur 1). Blaaspootjielarwes lyk soos vlerklose volwassenes. Hulle vervel twee keer voordat hulle ’n rustende stadium soortgelyk aan ’n papie binnegaan. Papies ontwikkel dikwels in die grond maar kan ook op die plant bly. Blaaspootjies het suigende-stekende monddele waarmee hulle op die inhoud van plantselle voed. ’n Blaas pootjie sal een sel op ’n slag leeg suig. Die larwes veroorsaak meeste van die voedingskade. Volwasse blaaspootjies kan vlieg maar nie baie goed nie. Hulle word ook deur die wind gedra.

Ongeveer die helfte van alle blaas pootjiespesies vreet swamme en par ty blaaspootjies vreet myteiers of jag klein insekte en myte. Daarby is heelwat van die blom blaaspootjies ook bestuiwers. Som mige was so vroeg as 110–150 miljoen jaar gelede bestuiwers van een van die oudste plantfamilies – blaaspoot jies was heel moontlik van die eerste insekte wat as plantbestuiwers op getree het. Die res van hierdie nuusbrief fokus egter op daardie blaaspootjiespesies wat van ekonomiese belang in

Blaaspootjies is ’n groep van ongeveer 7 700 spesies insekte waarvan relatief min betekenisvolle peste is.

tafeldruiwe is. Biologie

Meeste van die blaaspootjies van ekonomiese belang op wingerd is nie kieskeurig nie en voed op ’n wye reeks gashere insluitende inheemse plante. Dit is een rede waarom hulle so wydverspreid en suksesvol is. ’n Ander rede is dat hierdie blaaspootjies as volwassenes in Suid-Afrika kan oorwinter en selfs voortplant. Warmer en droëer winters lei tot groter getalle wat oorleef en dus vinniger bevolkingsgroei in die lente. Blaaspootjies plant ook vinniger voort gedurende warm, droë lentes, veral as kos volop is.

Meeste blaaspootjies is rondom 1.5–2.5 millimeter of minder lank. Hulle Afrikaanse naam kom van klein blaasvormige strukture op hulle pote wat as suiers dien en hulle toelaat om teen vertikale oppervlaktes te loop. Alle blaaspootjies wat plantskade veroorsaak val in die groep Terebrantia. Terebrantia-wyfies lê eiers net onder die oppervlak van plantorgane. Hulle saagvormige ovipositor is hiervoor aangepas. Terebrantia-wyfies kan van die skadelose Tubulifera-wy fies onderskei word deurdat die Tubulifera-wyfies ’n

BEYOND THE BUNCH • 8 • QUARTER 4 • 2024