SATI Beyond The Bunch 4th Quarter 2024

Figuur 3. Kromnekblaaspootjie (Frankliniella schultzeii)

ELLEUNORAH ALLSOPP

Skade

Vroegseisoen Wingerdbloeisels lok blomblaaspootjies wat op stuif meel voed en hul eiers in die vrugbeginsels en -stingels lê. Die Westelikeblomblaaspootjie (Figure 1 en 2) is die mees algemene kwaaddoener maar kromnekblaas pootjies (Figuur 3) en uieblaaspootjies (Figuur 2) kan medepligtiges wees. Die wyfies sal binne-in bloeisels inklim sodra die kap pies kraak. Skade kan dus al baie vroeg plaasvind. Die plekkie waar die eier gelê is sal uiteindelik as a witterige merk – die sogenaamde halokol – op die korrel vertoon (Figuur 4). Halokolle is oor die algemeen meer opsigtelik in wit as rooi of swart kultivars. Die kolle is onooglik maar het geen invloed op vrugkwaliteit of -smaak nie. Eierdeposisie in vrugbeginsels of klein vruggies kan soms gaatjies veroorsaak wat saam met die vrug groei. Dit is meer algemeen in pruime as tafeldrui we. Blaaspootjielarwes voed veral rondom die stinge laansluiting (Figuur 5) en op plekke waar korrels aan mekaar raak. Aangetaste areas van die vrugopper vlak toon verruwing en verkurking wat soos skaaf merke lyk (Figuur 6). In erge gevalle kan dié areas bars soos wat die korrels vergroot. Die vroegseisoenblaaspootjies begin gewoonlik uit die wingerd verdwyn teen die tyd wat die druiwe ertjie korrelgrootte bereik. Laatseisoen Laatseisoenskade word uitsluitlik deur blaaspootjie voeding veroorsaak. Sitrusblaaspootjies (Figuur 7) is

die hoofskuldiges. Dié inheemse spesie verkies jong blare en stingels en val nie bloeisels of vrugte aan nie. Sitrusblaaspootjies voed gedurende die winter en lente op nuwe plantegroei in die veld asook in sitrus boorde. Hierdie insekte het juis hulle naam te danke daaraan dat hulle vir die eerste keer as ’n probleem in sitrusboorde opgemerk is. Ongelukkig stoot wingerde hulle sekondêre lootgroei wanneer sitrus nie aktief groei nie en die natuurlike plantegroei in baie areas droog is. Sitrusblaaspootjies vind die vars wingerdlote onweerstaanbaar en kan wingerde in vlae inval. Sitrusblaaspootjies is besonders klein – selfs vir blaas pootjies – en hou daarvan om in die voue van jong blaartjies weg te kruip. Voedingskade kan hierdie blare laat verskrompel (Figuur 8) en jong lote laat af sterf. Dit vertoon soortgelyk aan onkruiddoderskade. Beskadigde lote is nie geskik vir gebruik as halflang- of langdraers in die volgende seisoen nie. Verminderde reserwes kan ook aangetaste stokke se prestasie in die volgende seisoen benadeel. Erge blaar- en lootskade kan rypwording en rooi kleur ontwikkeling in veral laat kultivars vertraag. Alhoewel sitrusblaaspootjies nie vrugte verkies nie kan hulle wel vreetskade aan druiwekorrels veroorsaak indien die bevolking só handuit ruk dat ’n gedeelte daarvan na trosse verskuif. Voedingskade geskied gewoonlik waar korrels aan mekaar raak. Die risiko van korrelskade is groter in later kultivars en later areas omdat daar meer tyd is vir sitrusblaaspootjiegetalle om voor oes die hoogte in te skiet.

Blaarversilwering Koejawelblaaspootjies (Figuur 9) en kasterblaas pootjies (Figuur 10) is relatiewe groot blaaspootjies wat op ouer blare later in die seisoen voed. Voedingskade vertoon as silwer-grys verkleuring (Figuur 11). Die oortreders asook hulle swart ontlasting is ge

woonlik duidelik sigbaar. Kasterblaaspootjies het ken merkende rooi larwes (Figuur 12). Blaarversilwering is nie van ekonomiese belang nie en beheer is selde nodig. ’n Kontakmiddel kan wel in jong wingerde gebruik word indien blaaspootjiebevolkings ontplof en erge skade veroorsaak.

BEYOND THE BUNCH • 10 • QUARTER 4 • 2024